Gelezen, geleefd, gedeeld

21 De stem van de overkant: over Kleine Bever en de echo Jan Krans-Plaisier Eerst wilde ik het over mijn eerste grote liefde in de literatuur hebben: Das Glasperlenspiel van Hermann Hesse. Toen dacht ik dat mijn laatste – meest recente – betovering moest worden, Pauskowski’s De muziek van de herfst . Maar toen gebeurde het dat ik onze lieve kleine dochter Anna begon voor lezen uit een boek dat ze nog lang niet begrijpen kan – en ik misschien ook niet. Laat ik maar beschrijven hoe ver ik ben gekomen. Bij exegesevakken leg ik wel eens de meest basale narratieve theorie uit die er bij mijn weten bestaat. Een verhaal heeft niet zomaar een kop en een staart, maar een vaste opbouw – met eindeloos veel variatie. Er is een start- beeld, een motorisch moment, een probleem dat naar een climax toeloopt, een oplossing, en een slotbeeld. Maak van elk van deze vijf elementen maar een tekening, zeg ik dan, in het echt of in je verbeelding, en je kunt veel spontaner en gemakkelijker een verhaal vertellen dan je het ooit van papier zou kunnen. Zo heb je nog eens wat aan je colleges Nieuwe Testament. Met deze verhaaltheorie kun je natuurlijk ook naar Kleine Bever en de echo kijken. 2 Het startbeeld is Kleine Bever, die moederziel alleen aan de oever van een groot meer woont. Het motorisch moment is dat Kleine Bever zijn eenzaamheid uit door luidop te huilen. Het probleem ontvouwt zich als Klei- ne Bever op weg gaat, en uiteindelijk op zoek naar een vriendje aan de over- kant van het meer komt. Daar krijgt hij ook de oplossing: hij is allang niet eenzaam meer, want hij heeft onderweg vriendjes gemaakt. Het slotbeeld is er een van vreugde: Kleine Bever met zijn vriendjes daar aan de overkant van het meer. Het verhaal is bedrieglijk eenvoudig. De eenvoud heb ik al laten zien, maar de diepte kost iets meer ruimte, vooral om twee belangrijke personages te verkennen: Kleine Bever zelf en de Wijze Oude Bever. Zoals gezegd: het komt allemaal in beweging doordat Kleine Bever beseft hoe eenzaam hij is. Maar hoe komt dat dan? Door een stem van de overkant. Kleine Bever huilt zo hard, dat hij er vanaf de overkant van het meer de Echo van hoort. Alleen: hij heeft niet door dat het zijn eigen Echo is. Dit is het misverstand dat het hele verhaal mogelijk maakt. Dankzij de Echo ontdekt Kleine Bever – meent hij te ontdekken – dat er iemand aan de overkant van