Marieke van Son

194 APPENDICES DUTCH SUMMARY – NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING Eén op de negen mannen wordt gedurende het leven gediagnosticeerd met prostaatkanker. Het is daarmee, op huidkanker na, de meest voorkomende kankersoort bij mannen. Prostaatkanker kan zich in verschillende gradaties manifesteren, met zeer uiteenlopende prognoses. Het natuurlijk beloop bij patiënten met gelokaliseerde, laaggradige tumoren is over het algemeen zo mild dat tegenwoordig steeds vaker wordt gewacht met behandeling. Er wordt dan gekozen voor een “actief afwachtend” beleid. Echter, patiënten met hooggradige of vergevorderde tumoren hebben vaak juist langdurige systemische therapie nodig. Over het algemeen is de prognose bij het vinden van prostaatkanker relatief gunstig, met een gemiddelde 10-jaarsoverleving van 98% bij patiënten met gelokaliseerde ziekte. De behandeling van lokale prostaatkanker wordt traditioneel gericht op de gehele prostaat, waarbij gekozen kan worden voor radiotherapie (bestraling van de prostaat) of prostatectomie (operatie waarbij de prostaat in zijn geheel verwijderd wordt). Beide behandelopties hebben uitstekende resultaten qua tumorcontrole, maar kunnen helaas gepaard gaan met (soms invaliderende) bijwerkingen, zoals plasklachten (aandrang, urine-incontinentie), darmklachten (diarree, rectaal bloedverlies) en erectiestoornissen. Deze bijwerkingen zijn het directe gevolg van schade aan gezonde organen die in de buurt van de prostaat liggen en niet (geheel) ontzien kunnen worden tijdens bestraling of operatie. Om nevenschade aan gezonde organen zoveel mogelijk te beperken en daarmee de bijwerkingen van behandeling te verminderen is er steeds meer aandacht voor focale (plaatselijke) behandeling van lokale prostaatkanker. Hierbij wordt alleen de tumor in de prostaat behandeld, terwijl de rest van de prostaat en de omgevende organen worden ontzien. Daarmee is focale behandeling potentieel curatief, met mogelijk minder bijwerkingen. Deel I – Primaire behandeling van lokale prostaatkanker In het eerste deel van dit proefschrift worden de resultaten beschreven van het onderzoek naar focale behandeling bij patiënten die zich in de primaire setting met lokale prostaatkanker presenteren. Algehele versus focale behandeling Om de uitkomsten van focale behandeling betrouwbaar te kunnen vergelijken met conventionele radiotherapie of prostatectomie zijn prospectieve klinische studies nodig, waarbij patiënten gerandomiseerd worden tussen de verschillende behandelopties. Deze randomisatie brengt met zich mee dat patiënten binnen elk van de groepen naar verwachting vergelijkbare kenmerken hebben. Gerandomiseerde trials zoals de CHRONOS-trial (ISRCTN 17796995) zijn recent gestart, maar de resultaten hiervan zullen pas over een aantal jaren bekend zijn. In de tussentijd lopen er wereldwijd verschillende