Gelezen, geleefd, gedeeld

24 De vrouw, de man en de slang Erica Meijers De meeste gesprekken over God en wereld vinden plaats in asymmetrische relaties. Daarin spelen verschillen van biologische, culturele en historische aard een rol, net als ongelijke en/of onrechtmatige machtsverhoudingen. Dit creëert complexe situaties waarin macht en onmacht, verwarring en mis- verstand aan de orde kunnen zijn, maar ook de drang tot zelfbehoud en controle, of het verlangen naar heelheid en verzoening. Voor theologen is het van belang vertrouwd te raken met de verschillende dimensies van asymmetrische relaties, om de ruimte te vinden waarin het gesprek over God en wereld op vruchtbare wijze gevoerd kan worden. Dit is bijvoorbeeld relevant voor relaties tussen pastores en daklozen, catecheten en kinderen, zwarte en witte kerkleden of moslims en christenen. Tegenstrijdig en paradoxaal De subtiele spanningen in de gelaagde werkelijkheid die asymmetrische re- laties kenmerken komen volop aan de orde in het werk van de Afro-Ame- rikaanse schrijfster en antropologe Zora Neale Hurston, wier werk op dit moment een revival beleeft. 3 Een van de redenen daarvoor is haar eigenzinnige positie in het debat over de rol van Afro-Amerikaanse schrijvers in de strijd tegen racisme. In tegen- stelling tot andere schrijvers van haar generatie zoals Richard Wright, die het tot de taak van zwarte intellectuelen rekende om raciaal onrecht aan de kaak te stellen, weigerde de rasvertelster, theatermaakster en cultureel antropologe 4 haar leven en werk in het teken te stellen van de strijd voor gelijke rechten. Dat zag ze als het toegeven aan de reductie van Afro-Ame- rikanen tot hun ongelijke positie. Ze schreef liever over het leven van zwar- te Amerikanen zoals dat zich afspeelde wanneer er geen witte Amerikanen bij waren. Pas als zwarte schrijvers niet verplicht worden over racisme te schrijven, hebben ze dezelfde vrijheid als witte schrijvers, stelde ze. En die vrijheid eigende Hurston zichzelf toe. 5 Hurston erkende volmondig de racistische werkelijkheid in het diepe Zuiden van de VS waar ze opgroeide, maar, zei ze, “it is also the place of the stron- gest interracial attachment. The situation is so contradictory, paradoxical and what not, that only a Southerner could ever understand it.” 6 Hoe intiem