326 Hoofdstuk 11 toevoegen van andere perspectieven op een verhaal heeft. Daarbij leggen de leerlingen vaak een verband met ‘het echte leven’: ‘De redeneerstappen laten mij over het effect dat de andere visies op het verhaal van Osewoudt hebben op mij als lezer inzien dat je nooit gelijk conclusies moet trekken. Je denkt iets te weten, maar een ander perspectief van hoe een beeld of situatie is kan alles veranderen en je moet ook openstaan voor die verandering en er misschien zelfs wel rekening mee houden.’ (Leerling 5) De leerlingen die een ‘reflecterend inzicht’ tonen, nemen niet de boodschap uit de bron over Escher mee, waarin duidelijk wordt dat de kunstenaar met zijn litho het publiek op het verkeerde been zet en bewust zorgt voor desoriëntatie. Daarmee komen ze ook niet tot het beoogde inzicht op interpreterend niveau dat de auteur van De donkere kamer van Damokles door de constructie van de roman bewust desoriëntatie creëert bij lezers. 26 leerlingen (31%) laten wel een inzicht op interpreterend niveau zien en richten zich op de bedoeling van de auteur en de technieken die de auteur gebruikt om bij lezers een bepaald effect te creëren. Vergeleken met Lessenreeks 2 tonen minder leerlingen een dergelijk inzicht van interpreterend niveau (46% in Lessenreeks 2 tegenover 31% in Lessenreeks 3). Bij Lessenreeks 2 werd duidelijk dat van de 25 leerlingen die een inzicht van interpreterend niveau lieten zien, slechts vijf leerlingen tot het beoogde inzicht kwamen dat de auteur door de constructie van de roman bewust zorgt voor desoriëntatie. De leerlingen gingen wel in op het effect van vormkenmerken die de auteur gebruikt, maar kozen een andere denkrichting. Bij Lessenreeks 3 kwamen van de 26 leerlingen die een ‘interpreterend inzicht’ toonden, 23 leerlingen tot het beoogde inzicht. Een voorbeeld: ‘De andere visies geven mij nieuwe inzichten over de acties van Osewoudt, en belichten deze vanuit een ander perspectief. Zo kan mijn mening over Osewoudt veranderen. De verschillende perspectieven kunnen je echter ook in de war brengen, omdat ze niet tot een antwoord leiden: het is niet zo dat er een ‘juiste’ visie is, die je vertelt hoe het verhaal werkelijk in elkaar zit. Telkens als je vanuit een ander perspectief Osewoudt en zijn acties opnieuw bekijkt, roept dat weer nieuwe vragen bij je op.’ (Leerling 7) De analyses laten zien dat door de aanpassing van de opdracht in Lessenreeks 3 meer leerlingen de boodschap uit de litho van Escher hebben gehaald dan bij Lessenreeks 2. Het verwijderen van de bron over misdaadseries die een ‘hapklare’ puzzel bieden voor
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw