213 De eerste onderzoekscyclus: het redeneermodel Tabel 9.3 Gegeven deel van de redenering bij opdracht 3 in cyclus 1 van het ontwerponderzoek Onderdeel Gegeven tekst Vraag specificeren Osewoudt heeft geen idee wat de opdracht is en is helemaal afhankelijk van de nepleidster, die ook niet op alles voorbereid is. De echte leidster is er namelijk ook. Ze besluiten haar te vermoorden. Die beslissing en de handeling gebeuren wel heel makkelijk. In hoeverre ging dat in werkelijkheid ook zo? Wat zegt de tekst? In de tekst wordt aangegeven dat de nepleidster het plan kent, maar dat blijkt toch niet helemaal het geval. Ze zegt dat de andere leidster een complicatie is en dat ze eigenlijk later zou komen. Dit lijkt aan te tonen dat er in de organisatie wat steken zijn laten vallen en ze dus snel zelf een beslissing moeten nemen. Wat weet en denk je zelf? Ik ben zelf niet op de hoogte van de ‘regels’ die binnen het verzet golden voor liquidaties en de manier waarop binnen het verzet dergelijke liquidaties werden voorbereid. Het beeld dat hier wordt gegeven, met de gemakkelijke en plotselinge moord, waarbij de twee weinig last hebben van hun geweten, past niet bij het beeld dat ik tot nu toe had. Voorlopige conclusie Het beeld dat ik krijg door dit fragment is dat de uitvoerders binnen het verzet hun eigen gang konden gaan en dat ze hun hand niet omdraaiden voor een extra moord. Om te weten of dit beeld klopt met de werkelijkheid heb ik bronnen en voorbeelden nodig die me meer informatie geven over hoe binnen het verzet werd gedacht over het uitvoeren van liquidaties. Om de leerlingen uit te dagen de vraag naar de relatie tussen de roman en de historische werkelijkheid te verdiepen, kregen ze drie bronnen aangereikt. De eerste bron is een trailer van de film Het meisje met het rode haar, gebaseerd op het gelijknamige boek van Theun de Vries over verzetsvrouw Hannie Schaft. De trailer laat zien hoe Hannie een kogel op iemand afvuurt en achteraf in tranen uitbarst om die daad. Daarmee representeert deze trailer het zwart-wit beeld dat in veel boeken en romans van het verzet is gegeven: Hannie is ‘goed’, en pleegt tegen haar natuur in deze daad uit vaderlandsliefde. De tweede bron is een video waarin een op persoonlijke titel uitgevoerde moord op een NSB’er besproken wordt door een historicus. Hij vertelt dat deze moord, die hij op basis van zijn onderzoek laf noemt, ook als verzetsdaad werd gezien, maar dat het in feite een persoonlijke beslissing was van de daders die in een café ruzie kregen met de NSB’er en bang waren voor represailles. Dit fragment laat zien dat niet alles zwart-wit goed of slecht was. Het derde fragment is een artikel uit de illegale verzetskrant Het Parool van 15 oktober 1943, waarin een verantwoording wordt gegeven voor verzetsdaden, die volgens het artikel eigenlijk niet passen bij ‘goed christendom’. Deze bron laat zien dat er inderdaad moorden werden gepleegd die persoonlijk gemotiveerd waren of ongeorganiseerd:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw