21 Inleiding is uitgebreid vooronderzoek essentieel (Lehtonen et al., 2019; Van den Berg & Kouwenhoven, 2008). Dit onderzoek zorgt ervoor dat het mogelijk is om problemen grondig te analyseren en op basis van bestaande theorieën ontwerpregels te bepalen. Ook draagt het vooronderzoek bij aan de evaluatie van het ontwerp, omdat de bevindingen gerelateerd kunnen worden aan eerder besproken theorie. Het educational designonderzoek dat ik heb uitgevoerd, bestaat uit twee hoofdfasen: een vooronderzoeksfase en een ontwerp- en evaluatiefase. In hoofdstuk 2 ga ik uitgebreid in op de opzet en uitvoering van het onderzoek. In de rest van deze paragraaf geef ik een beknopte beschrijving van de onderzoeksopzet. Om een sterke basis te leggen voor het ontwerp, heb ik in de vooronderzoeksfase ter oriëntatie eerst bestaande problemen en oplossingsrichtingen op het gebied van historisch literatuuronderwijs verkend en de context bepaald waarbinnen het ontwerp wordt toegepast. Daarna heb ik diverse vooronderzoeken uitgevoerd om de uitgangspunten te bepalen voor het ontwerp. Het eerste vooronderzoek was een literatuuronderzoek naar digitale games, dat leidde tot game-elementen die bruikbaar zijn voor het literatuurgeschiedenisonderwijs. Het tweede vooronderzoek had als doel de situatie en behoeften op het gebied van het literatuurgeschiedenisonderwijs in kaart te brengen. Dit onderzoek leidde tot een aantal inhoudelijk-didactische uitgangspunten, waarvan het belangrijkste is dat de didactiek een combinatie van bestaande benaderingen moet bieden: de tekstgerichte, historische, contextgerichte en lezersgerichte benadering. Door middel van een vignettenstudie onder een groep docenten Nederlands is onderzocht in hoeverre dit uitgangspunt van een combinatiedidactiek ook aansluit bij de onderwijspraktijk, en of toepassing ervan in het ontwerp verantwoord is. Op basis van de inhoudelijk-didactische uitgangspunten ontwikkelde ik in een vierde vooronderzoek een didactische aanpak waarmee leerlingen kunnen leren redeneren en inzichten verwerven over literaire teksten binnen vier perspectieven die aansluiten bij de hierboven genoemde benaderingen van het literatuurgeschiedenisonderwijs: het systeemperspectief (gericht op de tekst), het individueel perspectief (gericht op de lezer), het sociaal-cultureel perspectief (gericht op de relatie tussen de tekst en zijn sociale en maatschappelijke context) en het historisch perspectief (gericht op de relatie tussen de tekst en zijn cultuurhistorische context). De vijfde en laatste stap in de vooronderzoeksfase was een literatuurwetenschappelijk onderzoek naar de roman die ik koos voor de game: De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans die verscheen in 1958. Op basis van secundaire literatuur over deze roman heb ik inzichten geformuleerd die het uitgangspunt vormen van de redeneeropdrachten die de leerlingen in de game moeten uitvoeren.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw