18 Hoofdstuk 1 1.2 Een nieuwe vorm Dat veel docenten Nederlands tijdens hun literatuurgeschiedenislessen geconfronteerd worden met motivatieproblemen bij leerlingen, is een bekend gegeven (o.a. Verboord, 2003; Witte et al., 2008; Stokmans, 2013). Toch is het opmerkelijk dat leerlingen zo lastig te motiveren zijn voor oudere verhalen. Verhalen hebben een grote aantrekkingskracht op mensen van alle leeftijden, en dus ook op jongeren. Mensen hebben een natuurlijke behoefte aan wat Green en Donahue (2009) ‘narrative transportation’ noemen: helemaal meegesleept worden, het liefst op zo’n manier dat het verhaal beleven ons het gevoel geeft zelf een ervaring rijker te zijn. Volgens schrijver, verhaalexpert en onderwijskundige Andrew Wright (1995) hebben niet alleen jonge kinderen, maar ook tieners een natuurlijke honger naar verhalen, omdat ze gebruikt kunnen worden om de wereld te begrijpen en eigen ervaringen te plaatsen. Een recent onderzoek naar leescultuur onder Nederlandse jongeren in opdracht van Stichting Lezen liet zien dat jongeren inderdaad geïnteresseerd zijn in verhalen. Wel werd duidelijk dat verhalen op papier inmiddels grote concurrentie ondervinden van verhalen die gepresenteerd worden via series, social media en games (Qrius, 2021). Het is natuurlijk mogelijk dat het historische aspect een rol speelt bij het gebrek aan belangstelling voor verhalen tijdens de literatuurgeschiedenisles. De onderwerpen zijn in de ogen van leerlingen wellicht niet meer relevant, en daardoor minder interessant. Daar staat tegenover dat jongeren in hun vrije tijd regelmatig films en series kijken waarin het verleden een rol speelt. Zo staan de series Stranger Things (een science fictionserie die zich afspeelt in de jaren tachtig van de twintigste eeuw), Peaky Blinders (een serie over een Britse criminele bende die rond 1900 actief was) en Vikings (een serie over Noormannen die aan het einde van de achtste eeuw hun rijk uitbreiden) anno 2023 in lijsten van populaire series voor jongeren van 16+ op Netflix.com, Filmvandaag.nl en Kiddowz.net. In lijsten van populaire films voor jongeren op dezelfde sites staan onder andere Gladiator (over de Romeinse tijd), Fury (over de Tweede Wereldoorlog) en Saving Private Ryan (eveneens over de Tweede Wereldoorlog). Een oplossing voor motivatieproblemen bij het literatuurgeschiedenisonderwijs moet daarom volgens mij niet worden gezocht in de verhalen zelf, maar in de vorm waarin deze verhalen in de klas worden gepresenteerd en behandeld. Uit het genoemde onderzoek naar leescultuur van Qrius (2021) blijkt dat het boek als vorm voor het presenteren van verhalen, vergeleken met series, sociale media en games, voor jongeren in een aantal opzichten ouderwets lijkt. De beleving die ze bij het lezen van verhalen ervaren, is in hun ogen heel anders dan de beleving die ze ervaren bij verhalen die
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw