162 Hoofdstuk 7 In Het misverstand, een centraal idee van de donkere kamer van Damokles, betoogt Marres (1996) dat de roman illustreert dat de werkelijkheid niet te doorgronden is. Hermansbiograaf Otterspeer (2012) schreef het bibliografisch essay Dorbeck, waar ben je, waarin hij ingaat op de inspiratiebronnen die Hermans voor De donkere kamer van Damokles heeft gebruikt, de ontstaansgeschiedenis van de roman en de manier waarop Hermans als schrijver werkte. In het essay gaat Otterspeer ook op zoek naar een antwoord op de vraag naar het bestaan van Dorbeck. De essays, artikelen en boeken die in deze paragraaf kort zijn besproken, bieden voldoende aanknopingspunten voor het formuleren van inzichten die leerlingen kunnen verwerven binnen het systeemperspectief, het individueel perspectief, het sociaal-cultureel perspectief en het historisch perspectief en zijn dan ook geschikt als bron voor het onderzoek naar die inzichten (paragraaf 7.5). Terugkerende thema’s in de essays, artikelen en boeken zijn betekenis en verteltechniek (systeem), het proces van misleiding van de lezer (individueel), de chaotische omstandigheden waarvan in oorlogstijd sprake is (sociaal-cultureel) en het wereldbeeld of beeld van het verzet dat Hermans neerzet (historisch). Voor het totaalinzicht leent zich het onderwerp waarheid en de (on)kenbaarheid daarvan. 7.5 Onderzoek naar inzichten op basis van secundaire literatuur In deze paragraaf formuleer ik op basis van secundaire literatuur over De donkere kamer van Damokles inzichten die leerlingen kunnen verwerven over de roman binnen de vier perspectieven. Vervolgens formuleer ik een totaalinzicht over de roman op basis van de inzichten binnen de vier perspectieven. In paragraaf 6.2 beschreef ik dat een inzicht tot stand komt wanneer iemand vanuit een bepaalde staat van kennis en al bestaand inzicht over een onderwerp nieuwe informatie krijgt aangereikt, en daarmee bepaalde denkstappen maakt (zoals verbanden leggen of beredeneren) die leiden tot een nieuwe staat van begrip. Bij het beschrijven van inzichten over De donkere kamer van Damokles ga ik uit van deze definitie. Voor de richting van de inzichten per perspectief ga ik uit van de beschrijving in Tabel 6.4, de adviesnota van het Meesterschapsteam Nederlands (2021) en een artikel van Bax et al. (2022), waarin wordt verkend hoe de vier perspectieven in het literatuuronderwijs kunnen worden toegepast.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw