151 Vier perspectieven op De donkere kamer van Damokles Afgezien van de populariteit van de roman onder scholieren, is er voldoende onderbouwing voor voorwaarde 2 (aansluiting van de roman bij leerlingen uit de vijfde klas van het vwo). De docentenpagina van www.lezenvoordelijst.nl geeft met betrekking tot de moeilijkheidsgraad van deze roman de volgende omschrijving: ‘Hoewel De donkere kamer van Damokles een zeer complexe roman is, wordt het boek over het algemeen door veel scholieren met plezier gelezen - zelfs door relatief onervaren N3-lezers.11 Er zijn echter, afhankelijk van het niveau van de lezer, grote verschillen in de betekenis die aan het verhaal wordt toegekend. Een N3-lezer leest De donkere kamer als een spannende oorlogsroman en wordt door de spannende gebeurtenissen uitgenodigd om door te lezen. N5- en in mindere mate ook N4-lezers zullen daarnaast ook oog hebben voor de zeer geraffineerde structuur van het boek en de kentheoretische kwestie die het aansnijdt. Bovendien zullen N5-lezers, meer dan N4-lezers, zich uitgedaagd voelen om zich te verdiepen in Hermans’ wereldbeeld en de wijze waarop dit in zijn werk gestalte krijgt.’ Met de roman kunnen zowel relatief onervaren als zeer gevorderde lezers uit de voeten, zij het op uiteenlopende niveaus van interpretatie. Op www.lezenvoordelijst staat in de docentenhandleiding dat leerlingen met een beperktere literaire competentie wellicht met wat hulp betekenis aan het verhaal kunnen toekennen: Het verklaren van de titel en het herkennen en duiden van een aantal motieven (spiegel, fotografie, dubbelganger) zal hen niet voor onoverkomelijke problemen stellen. Leerlingen met een hoger niveau van literaire competentie kunnen volgens de website een stap verder zetten en zich met behulp van secundaire literatuur richten op vragen die het boek opwerpt, bijvoorbeeld over de kenbaarheid van de werkelijkheid en Hermans’ nihilisme. Over de waarde die aan de roman wordt toegekend voor het onderwijs bestaat weinig twijfel. De donkere kamer van Damokles wordt besproken in alle lesboeken en digitale bronnen voor het vak Nederlands die gericht zijn op de bovenbouw, SchoolTV maakte er een video over en op onderwijswebsites zijn verschillende lesideeën beschikbaar. Ook de vele boekverslagen en opdrachten van scholieren die op het internet circuleren, laten zien dat de roman op scholen nog altijd leeft. Voor het totaalinzicht dat op basis van de roman verworven kan worden (voorwaarde 3), ligt de kwestie over het bestaan van Dorbeck voor de hand. De beschrijving op de docentenpagina van www.lezenvoordelijst.nl geeft ook aanknopingspunten voor 11 N staat voor niveau van literaire competentie. www.lezenvoordelijst.nl baseert zich op de niveaus van literaire competentie die Witte (2008) hanteert: belevend (N1), herkennend (N2), reflecterend (N3), interpreterend (N4), letterkundig (N5) en academisch lezen (N6).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw