Roxanne Schaakxs

NEDERLANDSE SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) ACHTERGROND Depressie is een ernstige psychiatrische stoornis waar ongeveer één op de vijf à zes mensen gedurende de levensloop mee te maken krijgt. In Westerse landen is het zelfs de grootste oorzaak voor ziektelast. Daarnaast is depressie gerelateerd aan het ontstaan van niet-psychische chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes, hoge bloeddruk, beroertes, overgewicht, en zelfs vroegtijdig overlijden. Iemand met een depressie heeft in ieder geval voor tenminste twee weken en gedurende het grootste gedeelte van de dag een sombere stemming of verminderde interesse in dagelijkse activiteiten. Daarnaast zijn tenminste vier van de volgende symptomen aanwezig: onverklaarbare gewichtsverlies of –toename of een veranderde eetlust, slapeloosheid of te veel slapen, gevoelens van psychomotorische rusteloosheid of remming, vermoeidheid of verlies van energie, gevoelens van waardeloosheid of buitensporige schuldgevoelens, concentratieproblemen of moeite met het maken van beslissingen, en terugkerende gedachten aan de dood of zelfmoordgedachten of – pogingen. Er zijn echter meer symptomen die kunnen optreden, wat er voor zorgt dat een depressie zich bij iedereen op een andere manier kan presenteren. Depressie wordt niet alleen gekenmerkt door verschillende symptomen, maar kent ook een verscheidenheid aan risicofactoren die vooraf kunnen gaan aan een depressieve episode. Dit zijn onder meer erfelijkheid en biologische kwetsbaarheid, persoonlijkheid, negatieve levensgebeurtenissen, sociale factoren, leefstijl, en gezondheidsproblemen. Daarnaast kan ook het beloop van een depressieve episode sterk variëren: een deel van de mensen met een depressie herstelt binnen afzienbare tijd, maar anderen vertonen een chronischer beloop of hebben een terugval. Er zijn aanwijzingen dat depressie op latere leeftijd zich anders kan presenteren, andere oorzaken kan hebben en een ander beloop heeft dan bij mensen met een depressie op jongere leeftijd. Nu de levensverwachting steeds hoger wordt en meer mensen een hoge leeftijd zullen bereiken, is het belangrijk om de preventie, diagnose en behandeling van depressie goed te laten aansluiten op een ieders levensfase. In dit proefschrift hebben we daarom onderzocht of leeftijd samenhangt met kenmerken van depressie, risicofactoren van depressie en het beloop van depressie. Hierbij hebben we niet alleen gekeken naar chronologische leeftijd (bijvoorbeeld of iemand 30 of 80 jaar oud is), maar hebben we ook onderzoek gedaan naar biologische leeftijd. Biologische leeftijd kan worden gerepresenteerd door telomeerlengte. Telomeren bevinden zich aan de uiteindes van ons DNA en hebben als functie het DNA te beschermen tegen schade. Telomeren worden echter korter naarmate men ouder wordt; tijdens elke celdeling kunnen de uiterste einden van telomeren namelijk niet gekopieerd worden. Indien telomeren te kort worden, kan DNA niet langer worden beschermd en gaat dit gepaard met het ontstaan van chronische ziektes als hart- en vaatziekten, dementie, kanker, en vroegtijdig overlijden. Het verkorten van telomeren is dus onvermijdelijk, maar kan door verschillende factoren zelfs worden versneld. Stress en het hebben van een ongezonde leefstijl zijn voorbeelden van factoren die hier aan kunnen bijdragen. Gezien zowel depressie als verkorte telomeerlengte gerelateerd zijn aan chronische ziekten en ouderdomsklachten, is het denkbaar dat depressie leidt tot 156