Flipbook

SAMENVATTING 214 VEILIGHEIDSGEDRAG EN DE VOLHARDING VAN IRRATIONELE ANGSTEN Veiligheidsgedrag is gericht op het voorkómen en minimaliseren van gevreesde uitkomsten. Vaak is het functioneel gedrag, zoals het dragen van een autogordel om de kans op lichamelijk letsel bij een ongeluk te verkleinen en het goed schoonmaken van je handen na het bereiden van kip om salmonellabesmetting te voorkomen. Veiligheidsgedrag komt echter ook veel voor bij angstgerelateerde psychopathologie, zoals angststoornissen, obsessief-compulsieve stoornis (OCS), posttraumatische stressstoornis (PTSS) en ziekteangststoornis. Wanneer veiligheidsgedrag wordt uitgevoerd in reactie op de irrationale angsten en overmatige gevaarverwachtingen die kenmerkend zijn voor deze stoornissen wordt het gezien als disfunctioneel en schadelijk. Een voorbeeld is een patiënt met paniekstoornis die vreest dat duizeligheid zal leiden tot flauwvallen en daarom steeds snel gaat zitten als hij of zij licht in het hoofd wordt. De angst voor duizeligheid kan hierdoor in stand worden gehouden, omdat het veiligheidsgedrag (snel gaan zitten) de correctieve leerervaring dat duizeligheid níet leidt tot flauwvallen belemmert. Zulke correctieve leerervaringen zijn essentieel voor exposure therapie. Exposure therapie is een belangrijk onderdeel van Cognitieve gedragstherapie (CGT), de meest effectieve behandeling van angststoornissen. Tijdens exposure therapie wordt een patiënt herhaaldelijk blootgesteld aan de gevreesde, maar ongevaarlijke stimulus of situatie, bijvoorbeeld duizeligheid bij paniekstoornis of een presentatie geven bij sociale fobie. Hierdoor leert de patiënt dat de gevreesde gebeurtenis, bijvoorbeeld flauwvallen bij paniekstoornis of uitgelachen worden bij sociale fobie, niet optreedt, waardoor de angst kan verminderen. Omdat veiligheidsgedrag deze correctieve leerervaring kan belemmeren, wordt door klinische richtlijnen aanbevolen om patiënten te motiveren hun veiligheidsgedrag tijdens exposure oefeningen achterwege te laten.